******

با دانستن اينکه يک واقعه در چه روزي از تقويم شمسي رخ داده، ما به فضاي کلّيِ آن واقعه پي مي‌بريم؛ از جمله به سرما يا گرماي هوا. براي واقعه عاشورا نيز شايد همين علت، موجد اصلي تحقيق ما شده باشد. وگرنه ما خداي ناکرده قصد نداريم که سالگرد عاشورا را در تاريخ شمسي تثبيت کنيم. مخصوصاً که علماي اسلام نيز آن را نهي کرده‌اند.

شايد اين يک کنجکاوي ساده به نظر برسد که حضرت امام حسين (عَلَيهِ السَّلامُ) در چه روز و ماه يا فصلي به شهادت رسيده است. خيلي‌ها به اين سؤال فکر کرده و دوست داشته‌اند که جواب آن را بدانند. در يک جمله مي‌توان گفت که بر وفق محاسبات تقويم قراردادي، عاشورا با چهارشنبه 21 مهر 59 شمسي مطابق مي‌آيد. اما با تقويم هلالي (مُحاسباتي) به دست مي‌آيد که عاشوراي واقعي در روز سه شنبه 20 مهر 59 هجري شمسي رخ داده است. امسال يعني در سال 1395 هجري شمسي، دو روز فوق الذکر با ايام تاسوعا و عاشوراي حسيني برابر شده و حتي ايام هفته نيز به طرزي عجيب مطابق آمده است.

تقويم قراردادي چيست؟

منجّمان و تقويم نويسان، جدول‌هايي را ابداع کرده‌اند که با استفاده از آنها مي‌توان تقويم قمري قرون گذشته را به دست آورد. مثلاً يک تاريخ‌نويس مي‌خواهد بداند که فلان واقعه تاريخي در چه روزي از تقويم شمسي رخ داده است. در اين مواقع، تقويم قراردادي کاملاً جوابگو است. زيرا حداکثر خطاي آن يک يا ندرتاً دو روز خواهد بود. به عبارت ديگر مي‌توان گفت که دقت تقويم قراردادي، حدود 64% است.

طول متوسط يک ماه قمري، 5ر29 روز است. لذا تقريباً نيمي از دوازده ماه قمري، 29 روز دارند و نيمي ديگر 30 روزه خواهند بود. طول يک سال قمري، 367068ر354 روز است. يعني از هر سه سال قمري، يکي از آنها 355 روزه است و دو تاي ديگر، 354 روزه. منجمان براي استخراج اين جدول‌ها، يک دوره 30 ساله را در نظر مي‌گيرند که 19 سال اول عادي هستند (354 روزه) و 11 سال ديگر، کبيسه (355 روزه). و همانطور که گفته شد با دقت 64% مي‌توان تطابق يک واقعه گذشته يا آينده را سريعاً محاسبه کرد.

از ميان کساني که تقويم‌هاي قراردادي را استخراج و منتشر کرده‌اند مي‌توان به مرحوم احمد بيرشک، آقاي محمدرضا صياد و جناب ايرج ملک‌پور اشاره کرد.

تقويم محاسباتي (هلالي)

اين تقويم بر اساس رؤيت هلال و شرايط رصد آن در هر منطقه جغرافيايي به دست مي‌آيد. و همين تقويم است که مبناي دين قرار مي‌گيرد. زيرا به محاسبات نجومي نياز ندارد و اغلب مردم مي‌توانند بر اساس مشاهده هلال به شمارش روزهاي ماه اقدام کنند، يا از روي شکل هلال ماه و زمان طلوع و غروب آن، به تقويم روز پي ببرند؛ روزه بگيرند يا فطر کنند. البته منجمان نيز بر اساس محاسبات نجومي با دقت بسيا بالايي مي‌توانند امکان رؤيت هلال را بررسي کنند و تقويم سال‌هاي آينده يا گذشته را استخراج نمايند.

در سال‌هاي اخير منجمان به طور قهقرايي به استخراج تقويم پرداخته‌اند، تا مخصوصاً زمان رخدادهاي صدر اسلام را کشف نمايند. مثلاً در حديث نوروز که معلّي بن خُنَيس از امام صادق (عَلَيهِ السَّلامُ) نقل فرموده آن حضرت واقعه عيد غدير را در نوروز گفته‌اند. منجمان به اين طريق استخراج کرده‌اند که واقعه غدير روز دوشنبه 28 اسفند 10 هجري شمسي رخ داده است.

تقويم هجري شمسي از چه زماني پديد آمد؟

تقويم شمسي از قديم الايام در ايران متداول بوده، اما عمدتاً براي تعيين روزهاي کشت و زرع يا استخراج نوروز به کار مي‌آمده است. تقويم جلالي حدود هزار سال قبل، به دستور جلال‌الدين ملک‌شاه سلجوقي توسط خيام و چند نفر ديگر تدوين گشت که از دقت بسيار خوبي برخوردار است. تقويم کنوني شمسي بر همان پايه عمل مي‌کند.

اما هيچکدام از اين تقويم‌ها، بر مبناي هجرت پيامبر اکرم  (ص)  شمارش نمي‌شدند. لکن در سال 1302 هجري قمري که سي و هفتمين سال سلطنت ناصرالدين شاه بود يکي از منجمان به نام حاج ميرزا عبدالغفار خان نجم‌الدوله، براي اول بار سال‌هاي هجرت پيامبر را به تقويم شمسي محاسبه کرد و در تقويم منتشره خود اينطور نوشت که از هجرت رسول خدا (ص) به مدينه، 1264 بهار گذشته است. او تا زمان رحلتش که هفت سال بعد رخ داد، رقم سال‌هاي شمسيِ هجرت را در تقويم‌هاي خود ذکر کرد. به تدريج مردم به اين سال‌شماري علاقه‌مند شدند و بعد از انقلاب مشروطه در دومين مجلس سنا، تقويم رسمي ايران به «هجري شمسي» تبديل شد. اما مردم هيچگاه از تقويم قمري دست نکشيدند. چنانکه 65 درصد از مناسبت‌هاي تقويم کنوني ما، به تاريخ هجري قمري است. زيرا قبل از عبدالغفار نجم‌الدوله هيچکس به فکر نيفتاده بود که با ترکيب کردن تقويم شمسي و هجرت پيامبر اکرم (ص)، يک تقويم هجري شمسي استخراج کند.

بايد متذکر شد که تقويم قمري از ديرباز در ميان اعراب متداول بود اما آنها مبدأ تاريخ نداشتند و سال‌ها را نمي‌شمردند. حدود پنج سال از رحلت پيامبر اکرم (ص) گذشته بود که حضرت اميرالمؤمنين (عَلَيهِ السَّلامُ) پيشنهاد کرد که سال و ماه هجرت رسول اکرم (ص) مبناي شمارش تقويم مسلمانان قرار گيرد. خليفه دوم فقط مبدأ سالشمار را پذيرفت، لکن ماه ربيع الاول همچنان سومين ماه تقويم، باقي ماند. توضيحاً اينکه پيامبر اکرم (ص) در روز يکم ربيع‌الاول سال اول، از مکه خارج شد و دوازدهم ربيع الاول به مدينه داخل گشت. (آغاز هجرت، با 27 تير سال اول شمسي برابر بوده است). اهميت تقويم قمري در اين است که فاصله هر رخداد را با تشکيل اولين حکومت عدل اسلامي در مدينه النَّبِي معين مي‌کند.

محاسبه واقعه عاشورا بر طبق تقويم قمري هلالي

شهيد مرتضي مطهري بر طبق برخي روايات گفته‌اند که واقعه عاشورا در اواخر ماه خرداد، بوده است. اما با اين محاسبات مي‌توان دانست که اين واقعه در اوايل پاييز به وقوع پيوسته است.

بر مبناي رؤيت‌پذيري هلال، در افق کربلا مي‌توان اين نتايج را به دست آورد (مطابق استخراج آقاي محمدرضا صيّاد/ عضو مرکز تقويم مؤسسه ژئوفيزيک دانشگاه تهران):

ـ جمعه 9 مهر 59 هجري شمسي/ مطابق 28 سپتامبر 680 ميلادي (ژولي)/ هلال ماه محرم در کربلا رؤيت‌ناپذير بوده است.

ـ شنبه 10 مهر 59 هجري شمسي/ مطابق 29 سپتامبر 680 ميلادي/ به وقت غروب، هلال ماه محرم در کربلا با چشم غير مسلّح ديده مي‌شده است.

ـ يکشنبه 11 مهر 59 هجري شمسي/ مطابق 30 سپتامبر 680 ميلادي/ اول محرم 61 هجري قمري

نتيجه مي‌شود که:

ـ سه‌شنبه 20 مهر 59 هجري شمسي/ مطابق با 9 اکتبر 680 ميلادي (ژولي)/ دهم محرم 61 هجري قمري = واقعه عاشورا

همانطور که مي‌دانيم بعد از گذشت هر 33 يا 34 سال قمري (= يک دوره)، دو تقويم شمسي و قمري با اختلاف چند روز بر هم منطبق مي‌شوند. اما براي آنکه يک روز قمري دقيقاً بر يک روز خاص از تقويم شمسي منطبق شود بايد سال قمري، پنج يا هفت دوره را بگذراند؛ يعني 168 يا 235 سال. به اين ترتيب، نوبت بعد که عاشوراي شمسي و قمري بر هم منطبق مي‌شوند 168 سال قمري آينده، خواهد بود؛ يعني سال 1606 هجري قمري که مطابق با 1557 هجري شمسي است. ان شاء الله تا آن زمان حضرت صاحب امان (عج) انتقام خون شهداي کربلا گرفته شده و اين غم عظمي، تسلا يافته باشد.

امير اهوارکي

https://www.mashreghnews.ir/news/642463/%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%DB%8C%D8%A7-%D9%BE%D8%A7%DB%8C

**********************************************************

**********************************************************

به نام خدا

السلام عليک يا اباعبدالله الحسين (عَلَيهِ السَّلامُ)

با سلام . ضمن احترام به مُحاسبات علمي نجومي در مورد مطابقت واقعه عاشوراي حسيني (ع) با تاريخ شمسي (20 يا 21 مهر) نکاتي را به عرض عزيزان مي رسانم :

1- با توجه به شرايط اقليمي و جغرافيايي گوناگون  در مناطق مختلف  جهان در طول سال ، اگر چه بر اساس محاسبات علمي نجومي ، عاشورا در 20 يا 21 مهر واقع شده باشد ولي منطقه نينوا و کربلا در مهر ماه نيز تفتيده و بسيار گرم و سوزان است .

2-  اعتبار تاريخ هجري قمري علاوه بر توجه مسلمين به آن در قرون گذشته ، بيشتر به جهت انجام اعمال عبادي و وقايع مربوط به ائمه (عَلَيهِمُ السَّلامُ) در باب تولد و شهادت و نيز برخي امور ديگر بوده است (نزد علماي شيعه)

3- تاريخ هجري قمري معتبر است و در رژيم منحوس پهلوي(پدر و پسر) دست هاي خيانت اقداماتي جهت تغيير تاريخ هجري قمري به «تاريخ شاهنشاهي  خورشيدي» انجام داده بودند!!! .

4-  به هر حال آنچه که مهم است توجه و اهتمام به اهداف پاک و مقدس قيام حضرت سيدالشهداء (عَلَيهِ السَّلامُ) و عنايت تام و تمام به پيام هاي روشنگرانه عاشوراي حسيني  (ع)  است و وظيفه هر انسان بالغ و حق طلب آن است که دنبال کننده  اهداف و پيام هاي حياتبخش اباعبدالله الحسين (عَلَيهِ السَّلامُ) و ياران با وفايش باشد .  اميد است که خداوند متعال به همه ما توفيق دهد که در حدّ توان خود در ترويج مکتب پوياي امام حسين  (عَلَيهِ السَّلامُ) کوشا باشيم .

دهم محرم الحرام 1441 ه.ق
سيداصغرسعادت ميرقديم لاهيجي

*************************************************

*** موضوعات و عناوين اخلاقي و تربيتي و اجتماعي و اعتقادي و حديثي+پايگاه انديشوران حوزه+آيت الله سيداصغرسعادت ميرقديم لاهيجي

*** عناوين و موضوعات اخلاقي،تربيتي ، اجتماعي، سياسي.+وبلاگ نسيم معرفت+آيت الله سيداصغرسعادت ميرقديم لاهيجي